تاریخچه گلدوزی تقریباً مترادف با تاریخ بشریت است. دانشمندان منشاء آن را تا دوران کرومانیون (30000 سال قبل از میلاد مسیح) ردیابی کرده‌اند. باستان‌شناسان بقایای فسیل‌شده از لباس‌ها، کفش‌ها و کلاه‌های تزئین‌شده را پیدا کرده‌اند که همگی با دست دوخته شده و به نوعی گلدوزی محسوب میشود. ما امروز قصد داریم تاریخ گلدوزی را با تاکید بر کاربردهای مرسوم آن توضیح دهیم. پس با ما همراه باشید.
اعتقاد بر این است که گلدوزی و سایر هنرهای مربوط به الیاف و سوزن‌دوزی از شرق و خاورمیانه سرچشمه می‌گیرند. انسان اولیه، به سرعت دریافت که بخیه‌هایی که برای اتصال پوست حیوانات به هم استفاده میشود می‌تواند برای تزیین نیز به کار برود. تاریخ ثبت‌شده، مجسمه‌ها، نقاشی‌ها و گلدان‌هایی که ساکنان تمدن‌های مختلف باستانی را به تصویر می‌کشند، افرادی را نشان می‌دهند که لباس‌های نخ‌دوزی‌شده به تن دارند.
گلدوزی چیست؟
گلدوزی امروزه دارای کاربردهای مدرنی از جمله تک نگاری است. افراد از گلدوزی استفاده می‌کنند تا حس خوبی در مقابل استفاده از لباس، حوله و حتی دمپایی خود داشته باشند. به‌ویژه زمانی که قصد دارند هدایایی سفارشی به عزیزان خود ارائه دهند یا ظرافتی را به لوازم جانبی منزل اضافه کنند.
تاریخچه گلدوزی به زمان دوران باستان می‌رسد
به گفته کارشناسان، صنعت گلدوزی در شرق و خاورمیانه آغاز شد. در ابتدا انسان اولیه تکه‌های پوست حیوانات را به هم پیوند میزد تا لباس بسازد. با این حال، اجداد ما، همان‌قدر که ابتدایی بودند، از سوزن‌ها و نخ‌های اولیه‌شان برای تزیین لباس‌هایشان استفاده می‌کردند. زیرا نیاز، احترام و اشتیاق به زیبایی به قدمت خلقت انسان بازمی‌گردد. بسیاری از آثار باستانی (گلدان‌ها، حکاکی‌ها و نقاشی‌ها) که از دوران اولیه بشریت سرچشمه می‌گیرند و از گهواره‌های مسکونی تمدن‌های باستانی جمع‌آوری شده‌اند، افرادی را نشان می‌دهند که لباس‌هایی با گلدوزی‌های دست‌دوزی بر تن دارند
پارچه لینن به دلیل درصد بالای الیاف طبیعی اگر به تنهایی استفاده شود قابلیت چروک پذیری بالایی دارد و اگر لایی شود از میزان چروک پذیری آن مقداری کاسته میشود . کتهای لینن برند نگار ندائی اکثرا توسط دستگهای مجهز در کارگاه لایی میشوند.کتهای لینن لایی شده را در فصول بهار و تابستان و پاییز میتوان استفاده کرد.پارچه های لینن بسیار زیبا و کاربردی هستند. این پارچه های زیبا اگر به روش درستی شسته نشوند عمر کوتاه تری خواهند داشت .
گلدوزی در ایران و جهان
هنرمندان و طرفداران گلدوزی فقط در ایران نیستند، بلکه در همه جهان میتوان پارچه‌های گلدوزی شده خاص را پیدا کرد. در ادامه به چند نمونه از این هنر فوق‌العاده خاص اشاره می‌کنیم:
هنر گلدوزی شیشه: این نوع گلدوزی ترکیبی از گلدوزی با نخ و آینه است. برخی اعتقاد دارند که نام گلدوزی شیشه از زبان فارسی گرفته شده است؛ ولی امروزه این هنر بیشتر در کشورهای هند، چین و افغانستان به چشم می‌خورد. پارچه‌های گلدوزی شده با شیشه فقط برای لباس کاربرد ندارند، بلکه شما می‌توانید برای تزئین خانه یا برای وسایل خانه مانند مبل، پرده، رومیزی، روتختی و… نیز از آن استفاده کنید. البته پارچه‌هایی که با شیشه گلدوزی شده‌اند نیز میتوان در مناطق سیستان و بلوچستان ایران نیز پیدا کرد.
گلدوزی مکزیکی: هنر و فرهنگ مکزیک ترکیبی از گل و حیوانات است و به همین دلیل در گلدوزی مکزیکی نیز شاهد نقش‌های آن‌ها هستیم. بنابراین در بین طرح‌های مختلف میتوان طرح پر از رنگی که هنرمندان مکزیکی گلدوزی کرده‌اند را پیدا کرد.
گلدوزی ماراش: گلدوزی ماراش یا مرعشی برای کشور ارمنستان است و در بین دختران و بانوان آن کشور طرفدارهای بسیاری دارد. هنرمندان برای افزایش جذابیت و زیبایی پارچه‌های گلدوزی شده، آن‌ها را با جواهرات و سنگ ترکیب می‌کنند و به نقش‌های خاص می‌رسند. اگر می‌خواهید درباره نوع طرح و نقش گلدوزی ماراش بدانید، باید گفت که از پرندگان، نمادهای مذهبی و دینی و گیاهان الهام می‌گیرند.
گلدوزی سبک اسپانیایی: این نوع گلدوزی که در اروپا شهرت زیادی داشت به معنای گلدوزی با نخ طلایی بر روی پارچه‌های سیاه ابریشمی بود.
خانم‌های هنرمند در شهر و روستاهای ایران از جمله خراسان شمالی، خراسان رضوی و… به انجام دادن گلدوزی سنتی مشغول هستند و توانسته‌اند پارچه‌های گلدوزی شده را به کشورهای مختلفی در جهان ارسال کنند. همین موضوع توانسته است رونق خوبی به اقتصاد روستاها و همچنین شناخت مردم سراسر جهان با هنر ایرانیان باشد. علاوه بر گلدوزی سنتی در ایران، ما شاهد هنرمندهای جوان با طرح و نقش‌های مدرن نیز هستیم که آن‌ها نیز توانسته‌اند در دنیای پوشاک، خلاقیت بسیاری را ایجاد کنند.